Những câu chuyện thời hoa lửa: Thiếu nữ 'thép' của tuyến lửa

11:14 19/12/2025     74

Công tác tuyên truyền, giáo dục   Đó là câu chuyện về bà Trần Thị Thành, trú P.Đồng Sơn (Quảng Trị), cựu TNXP tuyến lửa 12A, người đã cùng đồng đội dâng trọn tuổi trẻ và máu xương để mở đường, tiếp tế cho miền Nam trong những năm tháng bom đạn.

Thiếu nữ "Thép"

Trong ký ức của những người từng đi qua tuyến lửa 12A, câu chuyện nữ TNXP Trần Thị Thành đứng trên quả bom nổ chậm và cất tiếng hát động viên đồng đội luôn là biểu tượng của lòng quả cảm. Nay tuy đã 80 tuổi, sống yên bình tại P.Đồng Sơn, bà Thành vẫn kể rành rọt từng khoảnh khắc sinh tử trên con đường lửa năm xưa, nơi mà tuổi trẻ của bà và hàng trăm đồng đội đã gửi lại không ít máu xương.

Bà Thành trân quý những phần thưởng được Đảng, Nhà nước trao tặng cho đơn vị và bản thân . ẢNH: NGUYỄN PHÚC

 

Đại đội C759 được giao quản lý 10 km đường từ Khe Cấy đến Bãi Dinh, đơn vị mà bà Thành (quê H.Tuyên Hóa, Quảng Bình cũ) lần lượt giữ cương vị Đại đội phó rồi Chính trị viên đại đội. Đây là tọa độ lửa hứng chịu hàng trăm tấn bom đạn trút xuống nhằm cắt đứt mạch giao thông chiến lược men theo dãy Trường Sơn đưa hàng vào miền Nam. C759 phải vừa lấp hố bom, vừa mở đường mới, bảo đảm cho từng đoàn xe gạo, súng đạn, quân đội vượt qua. Họ làm việc trong điều kiện chỉ có khẩu hiệu duy nhất vang mãi: "Máu C759 có thể đổ, nhưng đường C759 không thể tắc".

Bà Thành nhớ rõ một đêm năm 1966, đối phương dồn lực đánh đoạn Khe Ve, thả xuống 50 quả bom nổ chậm. Đường suối, sườn đồi bị cày nát, tuyến giao thông có nguy cơ tê liệt. Trong lúc đi kiểm tra, bà và Đại đội trưởng công binh bất ngờ bị một quả bom phát nổ hất tung xuống đường, nằm sát ngay một quả bom chưa kích hoạt. Giữa tiếng động cơ xe, tiếng bom dội từ núi, bà Thành vẫn bình tĩnh tìm cách xử lý. Khi phát hiện quả bom nổ chậm án ngữ tuyến huyết mạch, bà chỉ nói ngắn gọn: "Để tôi đứng trên đó, nếu lò xo bom chuyển động, tôi sẽ hô".

Thế rồi giữa khói bụi, bà leo lên quả bom, đứng thẳng người, miệng hát to để trấn an đồng đội đang quần quật san lấp. Tiếng hát nghẹn rung giữa rừng núi như xua đi nỗi sợ của mọi người. Khi đường tạm thông, đoàn xe vượt qua an toàn, quả bom mới nổ, phá tung ngọn đồi phía sau. Đêm ấy, mọi người đều bảo: "Chỉ có Thành "thép" mới làm được chuyện đó".

 

Bà Thành gửi gắm nhiều điều cho thế hệ trẻ, mong muốn người trẻ xây dựng kinh tế, đưa đất nước phát triển hùng cường. ẢNH: NGUYỄN PHÚC

 

Sự khốc liệt của tuyến lửa 12A không chỉ có bom nổ chậm. Đồi 37 là nơi hằn sâu nỗi đau của biết bao cuộc chia ly. Bà kể như nghẹn lại: Mỗi khi thấy "dấu" của đồng đội thông qua mùi hôi hay xuất hiện đàn ruồi nhặng bâu, đó là lúc họ biết một người nữa đã nằm lại.

Hàng chục năm trôi qua, ký ức ấy vẫn là nỗi ám ảnh không lời: những thi thể chưa kịp đưa lên thì bom Mỹ lại trút xuống, vùi lấp tất cả; những người còn sống buộc phải ra lệnh cho đoàn xe đi qua trên chính nơi đồng đội mình nằm lại. "Nghĩ đến mà đau lắm…, nhưng khi đó chiến trường quyết liệt, nhiệm vụ buộc phải thế", bà nghẹn giọng.

Bà Thành từng nói: "Bom nổ thì tôi bay, nhưng nếu tôi sợ thì chiến sĩ cấp dưới biết dựa vào ai?". Hơn nửa đời người, bà chưa bao giờ xem mình là người hùng, nhưng đồng đội thì luôn gọi bà là "thiếu nữ thép của tuyến lửa".

"Tôi tự hào vì được Đảng thương"

Những phẩm chất kiên trung ấy được hun đúc từ tuổi thơ quá nhiều mất mát. 9 tuổi mồ côi cha, 10 tuổi mồ côi mẹ khi em gái út mới 1 tuổi. Ba chị em côi cút nương tựa nhau, mót lúa nuôi nhau qua ngày trong cảnh chiến tranh trăm bề thiếu thốn. "Mười mấy tuổi mà rắn rỏi lắm", bà nói, trong mắt vẫn ánh lên nỗi buồn của thời thơ ấu ít ai tưởng tượng nổi.

16 tuổi, bà có người yêu đầu, một anh bộ đội cùng làng. Chưa kịp hứa hẹn gì, anh hy sinh năm 1965. Mất mát ấy bóp nghẹt trái tim cô gái trẻ nhưng cũng chính là ngọn lửa thôi thúc bà dấn thân mạnh mẽ hơn.

 

Bà Thành tham gia giao lưu trực tuyến “Những câu chuyện thời hoa lửa”. ẢNH: THANH LỘC

 

Nỗi đau chưa kịp nguôi, năm 1968, em gái bà là Trần Thị Thế theo chị lên tuyến 12A và hy sinh khi mới 17 tuổi. Một quả rốc két thả xuống hầm ở đồi Ba Trại khiến thi thể em gái tan vào đất đá. Đó là vết thương mãi không khép lại trong lòng người chị cả.

Dẫu vậy, bà Thành không cho phép mình gục ngã. Năm 1969, bà được điều về UBND tỉnh Quảng Bình cũ làm việc, rồi ra Hà Nội học tập. Sau đó, bà về T.Ư Đoàn, trở lại quê làm Phó chủ tịch UBND H.Tuyên Hóa rồi lên công tác tại UBND tỉnh, phụ trách khối văn hóa - xã hội. Bà luôn bảo: "Đảng thương mình lắm. Mình ít chữ nhưng Đảng giao việc thì phải làm cho tròn".

Tuổi già an dưỡng hơn 20 năm nay, nhưng bà vẫn chưa một ngày nghỉ. Bà tham gia Hội Cựu TNXP tỉnh, làm công tác Hội Nghĩa tình Trường Sơn, lặn lội khắp nơi để được gặp lại đồng đội cũ - còn sống thì ôm nhau mà cười, đã mất thì thắp nén nhang tri ân.

Gia đình là nơi bù đắp những đau thương thời chiến. Bà lập gia đình, có 4 người con, ai cũng trưởng thành, có công ăn việc làm. Chồng bà là một bác sĩ từng công tác ở Lào, đã mất gần 20 năm. Bà bảo mình may mắn hơn nhiều đồng đội khác khi được nhìn thấy con cháu đề huề...

Khi được hỏi thế nào là sự hy sinh, bà Thành im lặng một lúc rồi nói: "Hy sinh là tuổi thanh xuân, là tình yêu, là sức khỏe để mở một con đường cho dân mình không làm nô lệ".

Nếu ngày ấy, bà Thành và các đồng đội chiến đấu để "chống Mỹ, cứu nước", thì với bà, thế hệ trẻ hôm nay có một nhiệm vụ cũng quan trọng không kém là xây dựng đất nước. "Các cháu không còn đánh giặc nữa thì phải làm kinh tế, xây dựng quê hương. Đoàn kết là tất cả, đoàn kết thì thắng lợi. Phải làm sao cho dân mình bớt khổ, cho đất nước mình mạnh lên, sánh vai với các cường quốc", bà nhắn gửi.

Ngồi trong căn nhà nhỏ nhìn ra vườn, người thiếu nữ năm xưa từng đứng hát trên quả bom nổ chậm vẫn giữ giọng nói hào sảng, đôi mắt lấp lánh niềm tin. Những gì bà đã trải qua, mồ côi cha mẹ, mất người yêu, mất em gái, mất hàng trăm đồng đội... không làm bà chai sạn, mà ngược lại càng khiến bà trân trọng từng ngày hòa bình.

Bà bảo: "Giờ mỗi ngày trôi qua đều là một món quà. Nhìn con cháu trưởng thành, có trách nhiệm, tôi thấy công lao của thế hệ mình không uổng".

Và những câu chuyện của bà, về bom nổ chậm, về những đêm đứng trên đồi hát át tiếng bom, về những đồng đội hy sinh mà không kịp nhắn gửi điều gì, vẫn sẽ ở lại như một ngọn lửa. Ngọn lửa của một thời bi tráng, lòng kiên trung, tình yêu Tổ quốc đến tận cùng. Ngọn lửa mà bà hy vọng thế hệ hôm nay sẽ tiếp tục giữ gìn. "Chúng tôi đã giữ được con đường Trường Sơn, còn các cháu hãy giữ cho được tương lai của đất nước", bà gửi gắm. 

 

Theo TNO Tweet