Nhiều địa phương đã có chính sách hỗ trợ phù hợp nên đã huy động được nhiều hơn sự tham gia của người dân và cộng đồng, dần hình thành các phong trào ở khu dân cư về xây dựng đường giao thông nông thôn, kiên cố hóa kênh mương hoặc dồn điền đổi thửa, thúc đẩy cơ giới hóa…

Tại Hà  Tĩnh, nguồn của đầu tư của Trung ương chỉ chiếm 1/3 trong tổng ngân sách đầu tư cho xây dựng nông thôn mới. Tỉnh tập trung phát huy dân chủ ở cơ sở, trao quyền chủ động cho cán bộ huyện, xã trên cơ sở nâng cao  năng lực của đội ngũ cán bộ này, tránh tâm lý trông chờ, ỷ lại.

Mặc dù  còn gặp nhiều khó khăn với 35% số xã nghèo và cận nghèo, nhưng Hà Tĩnh đã hoàn thành 100% quy hoạch xây dựng nông thôn mới, đồng thời, thực hiện “phương thức 3 trong 1”, vừa xây dựng quy hoạch vừa xây dựng đề án nông thôn mới và đề án nâng cao thu nhập cho người nông dân. Hiện đã có 231/235 xã trên địa bản tỉnh Hà Tĩnh đã thực hiện phương thức 3 trong 1 này.

Đối với Quảng Ninh, hiện có 82/125 xã hoàn thành quy hoạch xây dựng nông thôn mới. Năm 2011, tỉnh đã đầu tư 1.500 tỷ đồng cho xây dựng nông thôn mới. Tại 3 huyện thí điểm, tỉnh đã đầu tư 3 tỷ/1 công trình, giao toàn quyền chủ động cho chính quyền địa  phương, phần còn lại huy động từ địa phương và nhân dân đóng góp. Cách làm này đã nâng cao hơn nữa ý thức của chính người dân địa phương trong xây dựng nông thôn mới.

Đối với tỉnh Thanh Hóa, quá trình triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới còn chậm, do quá trình triển khai chưa thực sự quyết liệt, chưa sát với tình hình từng địa phương, đơn vị. Mặt khác, còn do sự hướng dẫn có nhiều chỗ cứng nhắc trong khi đó nông thôn nước ta rất đa dạng, không có sự giống nhau giữa các vùng miền, nên chưa sát, chưa cụ thể.

Để người dân làm chủ nông thôn mới

Theo Phó Thủ tướng, những kết quả bước đầu đó cho thấy, trước hết về nhận thức, phải có sự quyết tâm của chính quyền các cấp và sự đồng thuận của người dân. Ở đâu cấp ủy chính quyền quan tâm từ chủ trương, tổ chức thực hiện, giải pháp thì kết quả đạt được rất rõ ràng.

Phó Thủ tướng yêu cầu những địa phương triển khai chưa đạt yêu cầu cần nghiêm túc kiểm điểm, đánh giá rút kinh nghiệm về vấn đề này để trong thời gian tới thực hiện tốt hơn. Trong đó, tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu rõ, xây dựng nông thôn mới là lợi ích của người dân, do chính người dân thực hiện.

Đề cập đến phương hướng nhiệm vụ trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh chỉ rõ, trong thời gian qua, kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn nhưng tình hình kinh tế - xã hội của đất nước vẫn tương đối ổn định, một phần nhờ nông nghiệp, nông thôn được quan tâm đầu tư, phát triển ổn định và tương đối bền vững.

Phó Thủ tướng yêu cầu, năm 2012 phải cơ bản hoàn thành quy hoạch tổng thể xây dựng nông thôn mới, trong đó, cần quan tâm đặc biệt đến quy hoạch sản xuất, quy hoạch dân cư và hạ tầng. Các quy hoạch phải phù hợp với từng địa phương, thậm chí từng làng, từng xã, đảm bảo bản sắc văn hóa của từng vùng, xuất phát từ nguyện vọng và ý chí của người dân.

Về huy động nguồn lực, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh đề nghị, các địa phương phải đa dạng hóa nguồn lực, không thể trông chờ vào nguồn vốn của nhà nước. Trong đó, tăng nguồn vốn tín dụng ưu đãi cho sản xuất, đầu tư hạ tầng.

Đồng thời, Phó Thủ tướng yêu cầu, các địa phương cần đưa chương trình xây dựng nông thôn mới vào chương trình công tác và chỉ tiêu hàng năm về kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương.