Thầy Cương sinh ra trong gia đình nghèo có 9 người con ở Hà Tĩnh. Dù nghèo bố mẹ thầy Cương vẫn luôn cố gắng làm lụng, vay mượn cho các con ăn học nên người. Bố mất, cuộc sống gia đình thầy Cương thêm khó khăn. “Đi học, tôi thèm đọc sách, đọc báo đến mức tìm đọc tất cả những gì có được, từ mảnh báo gói đồ đến những cuốn sách nhàu nát, rách đầu rách cuối”, thầy Cương kể.

Chăm chỉ học tập, nghiên cứu, thầy Cương trở thành tiến sỹ - giảng viên khoa Ngữ văn Đại học Quy Nhơn (Bình Định). Thực hiện tâm nguyện của bố, thầy Cương cùng vợ, con, anh em gom góp sách vở, kinh phí lập Nhà khuyến học (NKH) ở xã An Lộc, huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh để hỗ trợ nhu cầu đọc cho học sinh trong vùng.

NKH được nằm trên thửa đất vườn với tổng diện tích 450m2 do em trai thầy Cương hiến tặng (kinh phí xây dựng hơn 400 triệu đồng).

Từ số lượng sách báo, tạp chí gần chục ngàn cuốn ban đầu, hàng năm NKH mua bổ sung, tổ chức quyên góp sách báo từ các tổ chức, cá nhân; liên kết với thư viện tỉnh để mượn luân chuyển sách báo mới về NKH. Vì vậy, trong thư viện của NKH có hơn một vạn đầu sách nhiều lĩnh vực. Cùng với thư viện sách báo, nhà khuyến học lắp đặt hệ thống máy vi tính kết nối internet hỗ trợ truy cập thông tin cho người dân, học sinh.

Cô Hoàng Thị Hiền, người dân sống cạnh NKH, cho biết, nhiều em học sinh chăm chỉ đến NKH học tập đạt học sinh giỏi các cấp từ huyện, tỉnh và quốc gia. Nhiều em còn thi đỗ vào trường chuyên của tỉnh, trường ĐH, đạt giải sáng tạo khoa học quốc gia, quốc tế. Điển hình như em Nguyễn Trọng Thủy, học sinh lớp 9A, Trường THCS Bình An Thịnh (Lộc Hà, Hà Tĩnh), đạt giải nhất Cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật thanh thiếu niên toàn quốc năm 2014. “Đến NKH em có thể thoải mái đọc những cuốn sách hay về khoa học kỹ thuật, có những cuốn sách có giá đến hàng trăm nghìn em không có tiền mua, nhưng khi đến đây em được đọc, nghiên cứu thoải mái và có thể mượn về nhà nữa”, Thủy nói.

Hằng năm, NKH tổ chức các cuộc thi đọc sách, sáng tác thơ văn vào những ngày lễ lớn, đặc biệt là Ngày Nhà giáo Việt Nam. Những học sinh đọc sách nhiều tại NKH và những học sinh có sáng tác thơ văn khá, tốt được thưởng sách, vở, bút viết phục vụ học tập. NKH phối hợp với Phòng Giáo dục huyện Lộc Hà quyên góp hàng ngàn cuốn sách giáo khoa của học sinh các trường học trong huyện vào cuối mỗi năm học, rồi trao tặng lại cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Ông Đặng Ngọc Thạch, Bí thư Đảng ủy xã An Lộc, cho biết, mọi chi phí duy trì hoạt động NKH đều do thầy Cương bỏ tiền túi, chính quyền chỉ ủng hộ về mặt tinh thần.

NKH Hoa Cương được Bộ VH, TT&DL tặng bằng khen vì “đã có thành tích xuất sắc trong việc phục vụ sách báo cho cộng đồng”; Sở VH, TT&DL Hà Tĩnh tặng nhiều giấy khen vì “đã có thành tích xuất sắc hoạt động văn hóa, thông tin”. Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam tặng Kỷ niệm chương vì sự nghiệp khuyến học...