Đối ngoại quốc phòng là bộ phận quan trọng trong hoạt động đối ngoại của Đảng, của nền ngoại giao Việt Nam; cùng với các hoạt động đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân, đối ngoại quốc phòng không ngừng phát triển sâu rộng cả về phạm vi và mức độ hợp tác, vừa góp phần khẳng định uy tín, vị thế Việt Nam nói chung, Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng trên trường quốc tế, vừa toát lên nét đặc sắc, độc đáo của đối ngoại quốc phòng thời đại Hồ Chí Minh, mang đậm tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam”. Chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” chính là mềm mại, khôn khéo, hòa bình, tự vệ, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy. Đây cũng là thông điệp của đối ngoại quốc phòng Việt Nam trong quan hệ quốc tế, đó là: Việt Nam yêu chuộng hòa bình, không muốn chiến tranh, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy với các nước trên thế giới, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Việt Nam không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước, giải quyết các bất đồng bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, sự tin cậy chính trị, đảm bảo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay, các thế lực thù địch đã lợi dụng các phương tiện truyền thông, nhất là Internet và các trang mạng xã hội để xuyên tạc, phủ nhận chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam”. Chúng cho rằng Việt Nam thực hiện chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” là kiểu đối ngoại quốc phòng không có lập trường, là ngả nghiêng, không thực chất, không rõ ràng, gió chiều nào theo chiều ấy, uốn kiểu nào cũng được, từ đó bôi nhọ rằng kiểu đối ngoại quốc phòng “ngoại giao cây tre” là không thể tin cậy, không nên tin và đi theo… Đặc biệt, các thế lực thù địch, phản động còn đặt Việt Nam bên cạnh những cường quốc lớn, từ đó đưa ra quan điểm “khuyên” Việt Nam nên chọn bên, theo nước này, chống nước kia và ngược lại, thậm chí còn cổ suý, kích động tư tưởng dân tộc cực đoan, làm “ngòi nổ” để truyền bá tư tưởng chống đối, gây chia rẽ, kỳ thị về ngoại giao nói chung và đối ngoại quốc phòng nói riêng, gây sự hiểu nhầm đối với người dân trong chính sách đối ngoại quốc phòng của Đảng, Nhà nước ta… Những luận điệu đó là phi lý, là xuyên tạc và rất nguy hiểm đối với ngoại giao nói chung, đối ngoại quốc phòng của nước ta nói riêng.

Đại hội XIII của Đảng đã đưa ra dự báo chiến lược: “Thế giới đang trải qua những biến động to lớn, diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, song đang đứng trước nhiều trở ngại, khó khăn; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột cục bộ tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức, phức tạp và quyết liệt hơn, làm gia tăng rủi ro đối với môi trường kinh tế, chính trị, an ninh quốc tế. Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế tiếp tục tiến triển nhưng đang bị thách thức bởi sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa các nước lớn và sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc cực đoan” .

Câu hỏi đặt ra là, đứng trước tình hình thế giới hiện nay, việc Đảng và Nhà nước ta vẫn kiên định thực hiện chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” liệu có đi ngược lại xu thế của thời đại không? Việc Việt Nam không chọn bên, cũng như không liên minh quân sự với một cường quốc nào đó thì liệu có bảo vệ được giữ được chủ quyền, bảo vệ được Tổ quốc và lợi ích quốc gia, dân tộc hay không?

Thứ nhất, ta khẳng định thực hiện chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” không phải là ngả nghiêng, gió chiều nào theo chiều ấy; đây chính là nền tảng tư tưởng khoa học ngoại giao của Đảng ta, trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đã được cụ thể hóa thành đường lối “Ngoại giao cây tre Việt Nam”; nghĩa là, thực hiện chính sách “mềm mại, khôn khéo, nhưng kiên cường, quyết liệt”, mang tính chất hòa bình và tự vệ. Sự mềm mại, khôn khéo thể hiện ở chỗ, đối ngoại quốc phòng làm sâu sắc thêm quan hệ với các nước láng giềng, cân bằng quan hệ với các nước lớn và giữ vững quan hệ với các nước bạn bè truyền thống; chủ động tham gia các diễn đàn quân sự, quốc phòng đa phương; phối hợp, tổ chức giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới, tích cực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, góp phần nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam và Quân đội nhân dân Việt Nam trên trường quốc tế.

Mặt khác, thực hiện chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” vẫn luôn kiên cường, quyết liệt, kiên quyết, kiên trì giải quyết các bất đồng bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, chứ không phải là ngả nghiêng, gió chiều nào theo chiều ấy, như các thế lực thù địch, phản động rêu rao; chúng ta luôn chủ động, quyết liệt ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh. Đặc biệt, Việt Nam nhất quán, kiên quyết thực hiện chính sách quốc phòng “bốn không”: Không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Việc kiên định thực hiện chính sách quốc phòng “bốn không” thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong giữ gìn môi trường hòa bình của đất nước, cũng như hòa bình, ổn định chung của khu vực và trên thế giới, được các nước tin tưởng, đánh giá cao. Qua đó, thể hiện sự thống nhất, biện chứng trong đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam”, mềm mại, khôn khéo nhưng vẫn kiên quyết, kiên trì, quyết liệt, tất cả vì đại cục, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì hạnh phúc của Nhân dân; đây cũng là "cái tát” mạnh mẽ “vào mặt” các thế lực thù địch, phản động.

Thực tiễn chứng minh, nhờ kiên định chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam”, thời gian qua, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đã thiết lập quan hệ quốc phòng với tất cả đối tác chủ chốt của mình, đã có 31 nước đặt Phòng Tùy viên quốc phòng thường trú tại Việt Nam và 20 nước kiêm nhiệm. Ngược lại, Việt Nam đặt Phòng Tùy viên quốc phòng tại 32 nước, Liên hợp quốc và Liên minh châu Âu (EU). Đồng thời, đã tạo điều kiện cho Quân đội ta “thiết lập quan hệ quốc phòng với quân đội hơn 100 nước, trong đó có 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc”, 3 tổ chức vũ trang quốc tế của EU. Bộ Quốc phòng đã chủ động tham gia tích cực hầu hết cơ chế, diễn đàn quốc tế, khu vực, như cơ chế hợp tác quốc phòng quân sự khuôn khổ ASEAN, ASEAN và các đối tác, nổi lên là Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN (ADMM), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+)...

Thứ hai, đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” không phải là không có lập trường, mà là thể hiện tinh thần “biết thời, biết thế, biết mình, biết người, biết tiến, biết thoái, “tùy cơ ứng biến”, “lạt mềm buộc chặt”; “dĩ bất biến, ứng vạn biến”; nghĩa là, lợi ích quốc gia, dân tộc là bất biến, còn chính sách đối ngoại quốc phòng phải luôn biến đổi không ngừng để phù hợp với sự phát triển của tình hình, mục đích cuối cùng là để bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc. Chính sách đối ngoại quốc phòng của nước ta được thể hiện minh bạch trong Sách trắng Quốc phòng Việt Nam năm 2004: “Thiết lập và phát triển quan hệ giao lưu, hợp tác trên cơ sở bình đẳng, hiểu biết lẫn nhau với lực lượng vũ trang các nước khác”. Sau đó, đến Sách trắng Quốc phòng Việt Nam năm 2019 xác định: “Việt Nam chủ trương phát triển quan hệ hợp tác quốc phòng với tất cả các nước” và “sẵn sàng mở rộng quan hệ hợp tác quốc phòng trên cơ sở không phân biệt sự khác nhau về chế độ chính trị và trình độ phát triển”. Tuy nhiên, “Việt Nam không chấp nhận quan hệ hợp tác quốc phòng dưới bất kỳ điều kiện áp đặt hoặc sức ép nào” và “Việt Nam tăng cường hợp tác quốc phòng đa phương nhằm góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền quốc gia”.

Với quan điểm, nguyên tắc và phương châm “biết thời, biết thế; biết mình, biết người” và mong muốn “thêm bạn, bớt thù”, Việt Nam đã, đang và sẽ tăng cường hợp tác quốc phòng song phương và đa phương với các nước, tổ chức quốc tế trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi, sẵn sàng tham gia giải quyết những thách thức an ninh chung trên cơ sở tôn trọng, tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Do đó, đối ngoại quốc phòng Việt Nam luôn nhất quán: “Việt Nam xem xét tham gia các cơ chế hợp tác quốc phòng, an ninh đa phương và cơ quan pháp lý quốc tế khác trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia”. Điều đó đã chứng minh cho nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên thế giới biết việc các thế lực thù địch, phản động rêu rao, chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” là không có lập trường, là hoàn hoàn bịa đặt, sai sự thật, cần phải lên án, đấu tranh bác bỏ.

Thứ ba, đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” không phải là không rõ ràng, mà là thực hiện chính sách đối ngoại quốc phòng rất rõ ràng, nhưng linh hoạt, sáng tạo, bản lĩnh, trước mọi khó khăn, thử thách, vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; thể hiện rõ tính khoa học, lịch sử, văn hóa..., khẳng định tính tất yếu khách quan trong đường lối, chính sách, chiến lược đối ngoại, ngoại giao của Việt Nam. Thời gian qua, đối ngoại quốc phòng Việt Nam đã liên tục mở rộng, phát triển cả bề rộng lẫn chiều sâu, trên nhiều bình diện; cơ chế hợp tác ngày càng thực chất và hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, như trao đổi đoàn, ngoại giao biên giới, trao đổi học thuật, đào tạo, hợp tác tình báo, hợp tác công nghiệp quốc phòng, hội thi, hội thao quân sự; phòng, chống và khắc phục hậu quả chiến tranh, thảm họa của an ninh phi truyền thống, biến đổi môi trường, thiên tai; tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình, hợp tác quân - binh chủng, ký kết các điều ước, thỏa thuận hợp tác quốc phòng với các đối tác song phương và đa phương... được các đối tác quốc phòng ghi nhận, đánh giá cao, đồng tình, ủng hộ. Đặc biệt, những thành tựu đó đã khẳng định, đối ngoại quốc phòng góp phần thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; là một bộ phận quan trọng của đối ngoại quốc gia, một trụ cột quan trọng của đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, góp phần vào việc xây dựng lòng tin giữa Việt Nam và các nước, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước trong mọi tình huống.

Thứ tư, đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” là thực hiện chính sách đối ngoại quốc phòng vừa hợp tác vừa đấu tranh, tích cực, chủ động hội nhập quốc tế, mở rộng đối ngoại quốc phòng với các quốc gia trên thế giới, không phân biệt chế độ chính trị, dựa trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, tự chủ, không can thiệp công việc nội bộ của nhau, hợp tác cùng phát triển, chứ chúng ta không chọn bên hay tham gia liên minh quân sự. Chọn bên hay liên minh quân sự không phải là kế sách hay trong bảo vệ Tổ quốc, bởi vì khi chọn bên hay tham gia liên minh quân sự nghĩa là liên kết với bên này và có thể đối đầu với các bên khác, tức là đã có thêm kẻ thù. Khi chọn bên hay tham gia liên minh quân sự phải có “minh chủ” nghĩa là các nước có tiềm lực kinh tế và sức mạnh quân sự yếu hơn phải đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ huy của nước lớn hoặc nước có tiềm lực về kinh tế, quân sự mạnh hơn. Các nước nhỏ, yếu khi chọn bên hay tham gia liên minh quân sự sẽ không còn quyền tự chủ, quyền tự quyết định về quốc phòng - an ninh, dễ trở thành nơi giải quyết mâu thuẫn giữa các nước lớn để tiến hành chiến tranh hoặc thực thi chính sách lôi kéo, ép buộc, khống chế các nước nhỏ. Nguyên nhân dẫn đến xung đột quân sự ở một số khu vực thế giới hiện nay đều xuất phát từ việc chính phủ ở những nước này không giữ vững nguyên tắc đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển mà lại trông chờ vào các nước lớn hoặc trong khối liên minh.

Đảng, Nhà nước ta luôn đề cao đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và kiên định chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” là hoàn toàn đúng đắn, đây chính là kế sách lớn góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy. Trong tác phẩm “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ: Trong thế giới toàn cầu hóa như hiện nay, sự phát triển của mỗi quốc gia - dân tộc không thể biệt lập, đứng bên ngoài những tác động của thế giới và thời đại, của thời cuộc và cục diện của nó. Chính vì vậy, chúng ta phải chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế trên cơ sở tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, cùng có lợi.

Kiên định chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” trong bảo vệ Tổ quốc, cần tăng cường tổ chức diễn đàn về đối thoại quốc phòng, an ninh ở khu vực và quốc tế, từ đó xây dựng lòng tin, tăng cường tính minh bạch trong chính sách quốc phòng, an ninh của các quốc gia, đồng thời thúc đẩy việc hình thành các cơ chế hợp tác quốc phòng, an ninh đa phương mới vì mục tiêu hòa bình, ổn định, phát triển thịnh vượng chung ở khu vực và trên thế giới. Đối thoại Shangri-La lần thứ 19 đã diễn ra trực tiếp tại Singapore từ ngày 10/6 - 12/6/2022, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã nhấn mạnh: Nền quốc phòng của Việt Nam là nền quốc phòng mang tính chất hòa bình và tự vệ. Tăng cường tiềm lực quốc phòng để bảo vệ Tổ quốc. Việt Nam chủ trương tăng cường khả năng quốc phòng bằng nội lực và điều kiện, khả năng của mình, không tham gia liên minh quân sự, không liên kết với nước này để chống lại nước kia, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

Từ những vấn đề trên, có thể khẳng định: Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, kể cả thời chiến cũng như thời bình, nhất là trong bối cảnh hiện nay, Đảng, Nhà nước ta luôn đề cao đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và kiên định chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” là hoàn toàn đúng đắn và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Vì vậy, việc nhận diện âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động xuyên tạc, chống phá chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” có ý nghĩa hết sức quan trọng trong giai đoạn hiện nay, nhằm tìm ra các giải pháp để đấu tranh, phản bác; đây chính là kế sách lớn góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy.

Để kiên định chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch, phản động, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy, cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự điều hành của Chính phủ đối với công tác đối ngoại quốc phòng trong tình hình hiện nay. Trong bất cứ điều kiện, hoàn cảnh nào, tình hình thế giới diễn biến phức tạp ra sao, công tác đối ngoại quốc phòng luôn đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước và điều hành của Chính phủ, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đối với công tác đối ngoại quốc phòng trong tình hình mới. Đảng đề ra đường lối, chủ trương quân sự, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội; xác định phương hướng phát triển tiềm lực quân sự, quốc phòng, an ninh của đất nước; xác định các chủ trương, giải pháp nâng cao sức chiến đấu Quân đội. Nhà nước thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng về công tác quốc phòng trong Hiến pháp; các bộ luật, pháp lệnh, nghị định, nghị quyết để tạo hành lang pháp lý cho việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc. Triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại được xác định trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng; Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tám của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 10/4/2013, của Bộ Chính trị khóa XI “Về hội nhập quốc tế”; Nghị quyết số 806-NQ/QUTW, ngày 31/12/2013, của Quân ủy Trung ương “Về hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo” và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI… Đặc biệt, kiên định chính sách quốc phòng “bốn không”; đồng thời, tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước để nâng cao khả năng bảo vệ đất nước và giải quyết các thách thức an ninh chung.

Hai là, tiến hành các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về chính sách đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam”. Hoạt động tuyên truyền, giáo dục phải phát huy được sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng, của cả hệ thống chính trị cùng tham gia, đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy đảng các cấp; tập trung phát huy các cơ quan thông tấn, báo chí, truyền thông, đẩy mạnh công tác tuyên truyền với những hình thức, phương pháp đa dạng, linh hoạt, phù hợp nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết cho nhân dân, cán bộ, chiến sĩ, đồng bào Việt Nam ở nước ngoài và cộng đồng quốc tế về chính sách đối ngoại quốc phòng hòa bình, tự vệ của Đảng, Nhà nước ta, những thành tựu phát triển của đất nước, Quân đội nhân dân Việt Nam, làm cho thế giới biết đến Việt Nam không chỉ là một đất nước yêu chuộng hòa bình, đang phát triển mạnh mẽ mà còn là một quốc gia đã và đang tham gia có trách nhiệm trong giải quyết các vấn đề quốc tế và khu vực, vì hòa bình, phát triển và thịnh vượng của nhân dân thế giới. Tích cực tuyên truyền, định hướng dư luận, cung cấp thông tin chính thống trước những thông tin xấu độc, quan điểm sai trái, thù địch, đề cao cảnh giác, chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, thủ đoạn đòi đa nguyên, đa đảng, “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị.

Ba là, tích cực tham gia các hoạt động đối ngoại quốc phòng, mạnh dạn đột phá, đổi mới tư duy, sáng tạo, tìm ra cách làm mới, phát triển quan hệ hợp tác với các nước, góp phần bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy. Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, kiên trì chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ theo phương châm “thêm bạn, bớt thù”. Kết hợp chặt chẽ giữa đối ngoại với quốc phòng, an ninh, gắn đối ngoại quốc phòng với chiến lược tổng thể của đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân, giữa đấu tranh ngoại giao với đấu tranh trên thực địa của các lực lượng nhằm đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và lợi ích quốc gia của Việt Nam. Tăng cường củng cố thế trận quốc phòng Việt Nam trong chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh giải quyết mọi tranh chấp, bất đồng bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp và thông lệ quốc tế. Bên cạnh việc kế thừa, phát huy và vận dụng sáng tạo những phương châm cơ bản đã có, đối ngoại quốc phòng cần có tư duy mới, phương châm mới, như “coi trọng thiết thực, hiệu quả trong hợp tác”, “lựa chọn đối tác, ưu tiên hợp tác”, “mạnh dạn đấu tranh ngăn ngừa, giảm thiểu mặt đối tượng”. Như Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tám của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII  về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới” xác định: “Nỗ lực thúc đẩy hợp tác, giảm bất đồng, xung đột để đạt lợi ích cao nhất trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới”... Đây là những phương châm chỉ đạo thiết thực nhằm tận dụng thời cơ, lợi thế mà Việt Nam và quốc phòng Việt Nam đang có được để đưa đất nước tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc trong thời gian tới; đồng thời, hóa giải các nguy cơ, sức ép buộc Việt Nam “chọn phe” từ phía các đối tác, nhất là các nước lớn  trong thời gian gần đây.

Bốn là, xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; bảo đảm cho Quân đội luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân; kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng, vững vàng trước mọi khó khăn, thách thức, trở thành lực lượng nòng cốt trong bảo vệ Tổ quốc, đúng như Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội, Công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Xây dựng cấp ủy tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Quân đội và Công an tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng, bảo đảm chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi tình huống”.

Năm là, tăng cường công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược về công tác đối ngoại quốc phòng theo tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam” trong tình hình mới. Trước những diễn biến nhanh chóng, phức tạp của tình hình an ninh, chính trị thế giới, khu vực, các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đẩy mạnh công tác nghiên cứu, nắm bắt, dự báo, đánh giá chính xác tình hình, nhất là những động thái, điều chỉnh chiến lược quốc phòng, an ninh, đối ngoại của các nước lớn. Tập trung nghiên cứu, đánh giá, nhận diện rõ ý định, mục đích, bản chất việc điều chỉnh chiến lược, hoạt động đối ngoại của các nước lớn, các nước trong khu vực; phân tích toàn diện, sâu sắc, nhiều chiều, làm rõ thuận lợi, khó khăn, những tác động tích cực, tiêu cực đến hợp tác quốc tế, đối ngoại quốc phòng, cũng như nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới, biển, đảo của Tổ quốc. Trong đó, hết sức coi trọng công tác dự báo những nguy cơ tiềm ẩn, yếu tố gây bất ổn, thái độ, hành vi, hành động bất thường trong quan hệ, ứng xử của các nước đe dọa trực tiếp đến nền hòa bình, ổn định của khu vực và đất nước. Trên cơ sở đó, đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tham mưu với Đảng, Nhà nước các chủ trương, đối sách, giải pháp giải quyết các vấn đề quốc phòng, an ninh, nhất là các vấn đề nhạy cảm, phức tạp, bảo đảm đúng, trúng, kịp thời, hiệu quả, đạt được cả mục đích trước mắt và lâu dài, không để bị động, bất ngờ về chiến lược và không để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng xuyên tạc, chống phá./.